Burn-out preventie

Wie treft het? Hoe herken je de symptomen? En wat kun je er (zelf) aan doen?

37% van het verzuim in Nederland wordt veroorzaakt door werkstress. Burn-out is daarmee beroepsziekte nummer 1. Maar wat is een burn-out precies? Wat is het verschil tussen burn-out en overbelasting? En wat kun je zelf doen om te voorkomen dat je burn-out raakt?

Wat is een burn-out?

Een burn-out is een fysiologische aandoening waarbij je emotioneel en fysiek compleet uitgeput bent wegens een langdurige periode van stress en overbelasting.

Is stress altijd slecht? We ervaren allemaal wel eens stress, op zich is dat niet erg. Stress helpt ons tot prestaties te komen. Stress wordt pas een probleem wanneer de spanning in ons lichaam blijft en niet wordt afgewisseld met rust en ontspanning.

Wanneer lichaam en geest onvoldoende tijd krijgen om te herstellen ontstaat een ‘herstelschuld’. De belasting is dan langdurig groter dan het herstelvermogen. Een herstelschuld bouwt vaak op door een combinatie van zaken: moeilijke situaties op het werk, gebeurtenissen in de privésfeer, persoonlijkheid, aangeleerd gedrag, overtuigingen en een gebrek aan vaardigheden (denk aan grenzen stellen of voor jezelf opkomen).

Hoe ontstaat een burn-out?

Burn-out raak je niet zomaar. Er gaat heel wat aan vooraf. Eerst is er sprake van vermoeidheid, er ontstaan stressklachten en als je geen pas op plaats maakt, overbelasting. Wanneer de overbelasting langere tijd aanhoudt is er sprake van chronische overbelasting. Er treed gewenning op aan een hoog stressniveau, je reserves worden aangesproken en geleidelijk bouw je een steeds hogere herstelschuld op. Tot het niet meer gaat.

Het lijkt misschien alsof je van de ene op de andere dag nergens meer toe in staat bent, maar in werkelijkheid functioneerde je al langere tijd op je reserves.

Wie treft een burn-out?

Een burn-out kan iedereen overkomen. Man – vrouw, jong – oud, laag- en hoogopgeleid. Eigenschappen die veel voorkomen bij mensen die burn-out raken zijn perfectionisme, altijd klaarstaan voor anderen, moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen, en een groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Vaak hebben mensen in de omgeving eerder door dat het mis is, dan de persoon om wie het gaat. Wanneer iemand in je omgeving aangeeft dat ze zich zorgen om je maken, is het verstandig dit signaal serieus te nemen.

Hoe herken je een burn-out?

Burn-out en overbelasting kennen dezelfde symptomen. Het verschil zit hem vooral in de duur en de intensiteit van de klachten. Bij een burn-out ben je volledig uitgeput. Je kunt niks meer aan en je bent nergens meer toe in staat.

Symptomen:

• Vermoeidheid
• Concentratie- en geheugenproblemen
• Verminderd probleemoplossend vermogen
• Slechter slapen
• Minder kunnen verdragen
• Emotioneel reageren (snel boos worden of gaan huilen)
• Minder goed voor jezelf zorgen (minder sporten, ongezond eten, roken of drinken, sociaal terugtrekken)
• Fysieke spanningsklachten, zoals hoofdpijn en rugpijn
• Verlaagde weerstand

Bij een burn-out is er naast bovenstaande symptomen ook vaak sprake van een gevoel van incompetentie en een toenemende distantie of cynisme ten opzichte van het werk.

Hoe herstel je van een burn-out?

Wanneer je overbelast bent is het vaak voldoende om een paar weken rustig aan te doen. Het ziekteverzuim duurt gewoonlijk niet langer dan zes weken. Herstel van een burn-out daarentegen duurt gemiddeld 242 dagen (bron: Arboned, 2019).

Erkennen dat het niet meer gaat is de eerste stap op weg naar herstel.

Herkennen van burn-outklachten is één, erkennen is een tweede. Dit laatste valt vaak niet mee. Onterecht wordt burn-out nog vaak gevoeld als falen. Je vergelijkt jezelf met anderen die het wel allemaal aankunnen (‘zij heeft drie kinderen en het lukt haar wel om het rapport op tijd af te krijgen’). Terwijl ieder mens anders is en iedereen een breekpunt kent. Juist de doorzetters en de mensen die veel van zichzelf vragen, riskeren een burn-out.

Mensen die hersteld zijn van een burn-out hebben vaak waardevolle lessen en vaardigheden geleerd waar ze de rest van hun leven baat bij hebben.

Wat kun je zelf doen om te voorkomen dat je burn-out raakt?

Overbelasting hoeft niet over te gaan in een burn-out; maar wie burn-out is, is wel per definitie overbelast.

Met vroegtijdig, deskundig ingrijpen kan voorkomen worden dat overbelasting uitmondt in een burn-out.

Neem de signalen van overbelasting serieus. Bespreek het met anderen, onderzoek wat jij nodig hebt en/of schakel ondersteuning in van een deskundige coach.

Wanneer je werkgever of verzekeraar een contract heeft met MentaVitalis kun je 24/7 terecht om te sparren met een deskundige op het gebied van stresspreventie. Indien gewenst, verwijzen we je binnen drie werkdagen door naar een coach bij jou in de buurt.

Duizenden mensen per jaar maken gebruik van deze dienstverlening. Gemiddeld beoordelen ze onze diensten met een 8,8.